जात कसरी जान्छ ?

-दिलिप पहाडी

ऊ र म जन्मेकाे साल, महिना र गत्ते एउटै,
सँगै खेल्याैँ, हुर्क्याैँ र जीवनकाे लक्ष्य एउटै,
गाउँ एउटैँ कस्ताे संयाेग नाउँ एउटै,
बालापनमा हिँडेकाे बाटाे एउटै,
उसकाे र मेराे पैतालाले टेकेकाे माटाे एउटै।

म जुन जरुवाकाे पानी खान्छु,
ऊ पनि त्यही जरुवाकाे पानी खान्छ।

तपाईं भन्नुहुन्छ,
उसकाे अञ्जुलीकाे पानी मैले पिउँदा मेराे जात जान्छ,
ए बा ! मलाई जान्न मन छ जात कसरी जान्छ?
मलाई जान्नु छ, मेराे जात कुन बाटाे भएर जान्छ?
जात गए पछि मेराे दाँतले के खान्छ?
जात गए पछि मेराे जिब्रोले कस्ताे बाेल्छ?

मलाई जान्नु छ
मेराे जनै र उसकाे सहनाइमा के फरक छ?
उसले बजाएकाे बाजा सुन्न हुने, बजाउन नहुने ?
उसले कुँदेकाे मूर्ति भगवान भनेर उभ्याउन हुने
उसलाई घरभित्र ल्याउन नहुने?

तपाई भन्नुहुन्छ,
उसले छाेएकाे नखा बाबू, तेराे जात जान्छ
सँगै बसेर भात खाँदैमा जात कसरी जान्छ?
बा! मैले उसकाे सङ्गतले बाजा बजाउन सिकेँ हिजाेआज,
सहरका हरेक शुभकार्यमा मलाई बाजा बजाउन भ्याइनभ्याई छ।
उसकाे लुगा सिउने मेसिनले मैले लुगा सिलाउन सिकेँ,
यतिधेरै अडर्र आउँछ कि मलाई लुगा सिलाउन भ्याइनभ्याई छ।

तपाईं भन्नुहुन्छ  
तेराे बिहे गर्ने उमेर भाे, आफ्नै जातकी केटी बिहे गर्नुपर्छ,
नत्र जात जान्छ, मलाई यति मात्र थाहा छ,
मैले जानेकाे जात - हामी मान्छे हाैँ,
ढुक्क हुनुस् बा! : म मान्छेसँग नै विहे गर्छु,
मान्छेले मान्छेसँग विवाह गर्दैमा जात कसरी जान्छ ?