खबरदार !
खुवालुङलाई ढुङ्गा मात्रै देख्ने
ए, मान्छे !
त्यै ढुङ्गाबाट तिम्रो मन्दिर बनेको हो,
मन्दिर तिम्रो आस्था हो भने,
ढुङ्गा मेरो आस्था हो,
'तिमी र म' मा यति फरक छ
तिमीले मेरो आस्था मेटाउन खोज्दैछौ
तर म,
तिम्रो मन्दिरमा बजेका
घण्टाका कर्कस आवाजहरूलाई
धुन सम्झेर सदियौँदेखि सुनिरहेछु।।
***
जसले,
ढुङ्गा मात्रै सोची रहेछौ, खुवालुङलाई
ए मान्छे!
तिम्रो दिमागमा रोग पलाएको छ,
अरूको आस्थालाई स्विकार्न नसक्ने,
विचारको रोग मुन्धुमलाई सुन्न नसक्ने,
श्रवणह्रासको रोग,
मिथकलाई बुझ्न नचाहाने 'मुर्खता'को रोग,
आदीम सभ्यताको इतिहासलाई स्विकार्न नसक्ने
घमण्डको रोग।।
***
सदियौँदेखि स्वरहरूमा,
प्रतिबन्ध लगाउँने बानी परेको छ, तिमीलाई
र संस्कार माथि लात मार्न खोजी रहेछौ,
संकृति माथि घात गर्न खोजी रहेछौ,
विकासको निकास खोज्ने नाममा,
समतालाई टेक्न खोजी रहेछौ।।
***
भन,
खुवालुङले तिम्रो आस्थामाथि कहिले गलत गर्यो ?
खुवालुङले तिम्रो धर्ममाथि कहिले घात गर्यो ?
खुवालुङले तिम्रो सभ्यतामा कहिले अवरोध गर्यो ?
खुवालुङले तिम्रो संस्कारलाई कहिले अवरोध गर्यो ?
खुवालुङले तिम्रो संस्कृतितिलाई कहिले घृणा गर्यो ?
यी यावत प्रश्नहरूको जवाफ देऊ !
ए मान्छे !
जसले खुवालुङलाई केवल ढुङ्गादेखि रहेछौ।।
***
खबरदार !
खुवालुङ मेरो पितृहरूको शीर हो,
खुवालुङ मेरो आदीम सभ्यता हो,
खुवालुङ मेरो आस्थाको धरोहर हो,
खुवालुङ मेरो मन्धुमको उत्गम हो,
खुवालुङ मैले बाँच्ने जीवनको सार हो।
***
जबसम्म मेरो मुन्धुममा रिसियाको लय रहन्छ,
जबसम्म मेरो ढोल झ्याम्टा बजिरहन्छ,
जबसम्म मेरो तीनचुलामा आगो बलिरहन्छ,
जबसम्म तमोर र सप्तकोशीमा पानी बगिरहन्छ।।
खबरदार !
कसैले यहाँ खुवालुङ टेक्ने आँट नगर्नु,
कसैले यहाँ खुवालुङ फोर्ने आँट नगर्नु
कसैले यहाँ खुवालुङ मास्ने दुस्साहस नगर्नु।।
-मनु लोहरूङ राई (हाल अमेरिका)
