देशको चार सीमानाभित्र बसोबास गर्ने राज्यबाट संरक्षण गरीएका देशको नियम कानून परिधिभित्र रहेका सम्पूर्ण व्यक्ति, समाज, दल, धार्मिक संस्था सबैमा राष्ट्रप्रति प्रेम हुन्छ र त्यो हरेक देशबासी नागरिकको कर्तव्य पनि हो। आफू जन्मिएको आफू हुर्किएकको राष्ट्रप्रतिको प्रेम कुनै स्वार्थको हिसाबले, समयको हिसाबले भनौँ वा अवस्थाको हिसाबले मात्र जाग्ने भन्ने हुदैँन। राष्ट्रप्रेम त सदाबाहर जीवन रहेसम्म, प्राण रहेसम्म हरेक व्यक्तिमा हुन्छ भन्ने कुरामा कुनै दूइमत छैन। देशको हरेक निकाय, संस्था, राजनीतिक दल, धार्मिक संस्था देशको नियम र कानूनको परिधि भित्र बाँधिएका हुन्छन्। उनीहरूको मुख्य उद्देश्य भनेको देशको रक्षा गर्ने देशबासीको रक्षा गर्ने र सामाजिक लोककल्याणकारी काम गर्ने नै हुन्छ।
देशको सीमाभित्र रहेर देश, जनता र संविधान प्रतिकुल कार्य गर्ने गराउने छूट कसैलाई छैन। यदि कसैले नियम बर्जित राष्ट्र र राष्ट्रियता प्रतिकुल कार्य गरे वा गराए राष्ट्रबाट दण्डित हूने व्यवस्था संविधानमै उल्लेख छ। अतः राष्ट्रभित्र रहेका राष्ट्रको कानूनमा बाँधिएका सम्पूर्ण नागरिक, समाज, संस्था, राजनीतिक दल र धार्मिक संस्थालाई आफनो देशप्रति आफू हुर्कीएको माटोप्रति प्रेम हुनेमा कुनै शंका नै छैन।
तर, राष्ट्रको प्रमुख शासकबाट सम्पूर्ण देश र जनताप्रति समान व्यवहार गरेर सम्पूर्ण नागरिकमा देश प्रेम जगाई रहनु चाहिँ आवश्यक हुन्छ। आजकल केबल राजनीतिलाई मात्र राष्ट्रवादसँग जोडेर चर्चा गरिन्छ, भलै राजनीतिकसँग समाज, संस्था एपम् नागरिक जोडिएका हुन सक्लान् तर केबल राजनीतिज्ञलाई मात्र राष्ट्रवाद र राष्ट्रप्रेमसँग जोडेर हेर्नु उचित हुन्न। सम्पूर्ण नागरिकको राज्यप्रति बफादार हुनु प्रमुख कर्तव्य हुनेछ भनेर संविधान मै उल्लेख गरी सकेपछी कुनै व्यक्तिलाई मात्र वा संस्थालाई मात्र अर्थात् राजनीतिक दललाई मात्र राष्ट्रप्रेमी भनेर व्याख्या गर्नु केबल विज्ञापन र क्षणिक स्वार्थ मात्र हो।
राजनीतिक पार्टीको जन्मजात उद्देश्य नै देश प्रेम, राष्ट्रको सेवा, नागरिकको रक्षा प्रमुख हूने गर्दछ। यदि यही जन्मजात स्वाभाविक कर्तव्यलाई नै सिद्धान्त बनाउनू भनेको त्यो सीमित स्वार्थको निम्ती जनमत हत्याउनु सिवाय केही होईन। नेपालको सन्दर्भमा पनि यही परीघटना घटेको हामी सामु लुकेको छैन। मौसम अनुसार, अवस्था अनुसार राष्ट्रवाद देखाउने र जनमत हत्याइ सकेपछि एक सय एक देशद्रोही काम गर्ने र आफ्नो केबल स्वार्थ पूरा गर्ने/गराउने कार्य भएको छ। के अब राष्ट्रप्रेम, राष्ट्रवाद भनेको भोट माग्ने अस्त्र, जनमत प्राप्त गर्ने उपाय मात्र हो भन्ने सवाल खडा भएको छ।
नेपाली जनता र नेपाली समाजमा के पनि स्पष्ट भएको छ भने “यदि कोही व्यक्ति संस्था वा दल जरुरत भन्दा ज्यादा अनेकौँ प्रचारको तरीकाले राष्ट्रवादी भनेर ढोल पीटीन्छ र केबल मैमात्र राष्ट्रवादी अरु कम राष्ट्रवादी अर्थात देशद्रोही भनेर प्रचार गरीन्छ भने त्यो व्यक्ति संस्था वा दल नै प्रमुख देश द्रोही हो”।
राजनीति पार्टी को भविष्य आन्योल भए आफूले अङ्गिकार गरेको सिद्धान्तले हावा खाए वा राजनीतिमा प्रतिद्वन्दिलाई हराउन नसक्ने अवस्थामा राष्ट्रवादलाई प्रमुख एजेन्ड़ा बनाएर सत्ता कब्जा गरेका केही उदाहरण पनि हामी सामु प्रस्ट छन्। जस्तो की भारतका हालका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी यही अस्त्रले चुनाव जितेर भाजपा सरकार बनाउन सफल भए। भलै उनी सक्षम व्यक्ति पनि हून्, तर वर्षौँदेखि सत्ताको बागडोर सम्हालेको, इतिहास बोकेको पार्टी कांग्रेसलाई हराउन धर्म र राष्ट्रवाद नै प्रमुख मानिन्छ। यसै गरी अमेरिकामा ड्रोनाल्ड़ ट्रम्पले पनि यही राष्ट्रवादलाई नै अस्त्र बनाए र राष्ट्रपति हुन सफल भएका थिए। तथापी, उनीहरूले राष्ट्रघाति काम गरेनन्।
राष्ट्रवाद भनेको देशको सीमानाभित्र रहेका राज्यको नियम परिधि भित्र रहेका सम्पूर्ण नागरिकमा छ तर यसलाई प्रमुख एजेन्डा बनाएर सत्ता हत्याउने र राष्ट्रघाती काम गर्नेहरूलाई नेपाली जनताले कदापी माफ़ गर्ने छैनन्। यो खालको कार्य आगामी दिनमा लेखाजोखा अवश्य हूने छ। यो पटक नेपाली जनताको लागी ढोंगी र उत्ताने राष्ट्रपादी चिन्ने मौका पनि मिलेको छ।
- कबीराज गिरी, हाल दक्षिण कोरिया
