- दान बहादुर सुनार
अफिसको कार्यचापले ढिला गरी कोठामा पुगेको थिए । अत्यधिक गर्मी र अफिसको कार्यचाप धेरै भएका कारण ननुहाई बस्नै नसकिने हुँदा म फ्रेस हुन गए। सानी ४ बर्षकी छोरी आफ्ना साथीरुसँग खेल्न बाहीर गएकी थिइन् भने श्रीमती भान्साको सर सामान लिन बजार गएकी थिईन् । म फ्रेस भएर बेडमा पल्टिई सदाझै मोवाइलमा नजर डुलाउन थाले । फेसबुक खोले, शुरुमा न्युजफिडहरु हेर्दै गए । यसैक्रममा एक्कासी मैले नयाँ फ्रेन्डरिक्वेस्ट आएको नोटिफिकेशन देखे मेरो औलाहरु त्यतै लम्किए । प्रोफाइल हेर्दा म अचम्म परे । एक किसिमको झड्का नै लाग्यो । अर्कैकी बनेकी मेरी उनीको फ्रेन्ड रिक्वेस्ट रहेछ। ममा एक किसिमको कौतुहलता छायो । एकाएक पुराना घट्नाक्रमको आँधी बेहरी मन भित्र भित्रै सलबलाउन थाल्यो । यतिका बर्षसम्म मैले चटक्कै बिर्सेकी उनी फेरी मेरो जीवनमा किन प्रवेश गर्ने चेष्टा गरिन् । मेरो बारेमा चासो र चिन्ता किन राख्दैछिन् । उनी अर्कैकी हुँदैछिन् भनी थाहा पाउने वित्तिक्कै त मैले उनलाई ब्लक गरिसकेको थिए।
जीवनको परिभाषा वृहत छ । जीवनमा विभिन्न चुनौतीहरु आउँछन् र परीक्षा लिएर जान्छन् । ती परीक्षामा हामी फेल हुनुहुँदैन । हरेको चुनौतीको सामाना गर्नुपर्छ र ती चुनौती माथि जीत हाँसिल गर्नुपर्छ । कुनै महत्वपूर्ण चिज पाउँदैमा मात्तिनु पर्ने र गुमाउँदैमा आत्तिनु हुन्न भन्ने कुरा मैले राम्ररी बुझेको थिए । आफूले मन पराएको मान्छे नै आफ्नो जीवनमा सदाको लागि बास गरेर बस्नुपर्छ भन्ने हुँदैन। जीवनका पदमार्गहरुमा पाइला राख्दै गर्दा हरेक पाइला पाइलामा विभिन्न चुनौतीहरु आउने गर्दछन् । जीवनमा एक पछि अर्को अवसर र सम्भावनाहरुले प्रवेश पाउँछन् । केही अवसर र सम्भावनाहरु विलाएर जान्छन् भने केहीले सँगसँगै यात्रा गर्दछन् । प्रेमको परिभाषा संकुचित भएर बस्न सक्दैन । किनकी प्रेमको दायरा नै बृहत छ । जीवनका हरेक सफलता र चरणहरुमा प्रेमले उर्जाको काम गर्दछ् । प्रेम श्रीमान/श्रीमती अर्थात प्रेमी/प्रेमीका बीच मात्र हुँदैन । सबैभन्दा सच्चा र निस्वार्थ प्रेम भनेको त जन्मदिने आमा बुवासँग हुन्छ । त्यसपछि परिवारका विभिन्न हाँगाविगा र बंशावलीमा प्रेम झाँगिदै जान्छ ।
यसरी प्रेमका विभिन्न फराकिला दायरा र पक्षहरु भएपनि श्रीमान श्रीमती अर्थात प्रेमी र प्रेमीका विचको प्रेम अलि भिन्न हुन्छ । यो प्रेम भावनात्मक मात्रै हुँदैन । धन सम्पत्ती र शरीर माथि समेत सार्वभौम अधिकार राख्ने सामर्थ्य राख्दछ । त्यही कारणले समेत आफ्नो मान्छे अरुसँग बोलेको हाँसेको सबैलाई मन पर्दैन होला सायद । किनकी सबैभन्दा ठुला कुरा त यस्ता प्रेमले शरीर माथि आथिपत्य जमाउनु नै पहिलो प्राथिमकता ठान्दछ। प्रेमका यी बृहत्तर क्षेत्र र परिस्थितिलाई राम्ररी बुझेको थिए मैले । उनी अर्केकी हुन लागेको थाहा पाएपनि म विचलित भएन । जीवनका बृहत दायरालाई शिरोपरी राख्दै भावनात्मक आवेश र आवेश माथि नियन्त्रण जमाउन भरमग्दुर प्रयास गरी परिस्थिति र परिवेशलाई समायोजन गर्दै अगाडि बढेको थिए । तथापी उनी मेरी मानसपटलबाट हटेकी थिइनन् । भौतिक उपस्थिति नभए पनि भावनात्मक संस्मरण, लगाव र सामिप्यता ताजै थियो । तथापी अर्कैकी भईसकेकी उनी माथिको हस्तक्षेपलाई निरन्तरता दिएर उनको जीवनलाई थप जटिल बनाउनु हुन्न मेरो निष्कर्ष र बुझाई थियो । त्यही भएर मैले उनलाई ब्लक गरिदिएको थिए ।
यतिका बर्ष चुप लागेकी उनी पुनः मेरो फेसबुक लिस्टमा किन स्थान खोज्न चाहिन् ? यो कुराले चाही मलाई कौतुहलता भयो । यही पत्ता लाउन भएपनि मैले उनको फ्रेन्ड रिक्वेस्ट एक्सप्ट गर्नैपर्ने थियो । मेरा औलाले उनको रिक्वेष्ट कन्फर्म गर्ने चेष्टा गर्यो र उनी मेरो फ्रेन्डलिस्टमा स्थान जमाउन सफल भइन् । मेरो फ्रेन्ड लिस्टमा १५ सय भन्दा बढी फ्रेन्ड रिक्वेष्ट पेन्डिड्गमा भएपनि उनले मेरो लिस्टमा स्थान पाएकी थिइन् । रिक्वेस्ट एक्सपट गरेको लगभग १ घण्टा पछि मेसेज आउँछ । Hi भन्छिन् मैले तुरुन्तै Hello लेखे । वार्तालापलाई निरन्तर अगाडि बढाईरहिन् । उनको मेसेजको गति रफ्तारमा अगाडि बढिरहेको थियो । मैले रिप्लाई गर्न नपाउँदे मेसेजहरुको बर्षा हुन थाल्यो । लाग्थ्यो अहिलेसम्मा ती सम्झनाका कोशीलीहरु पोको पारेर राखेकी रहिछिन् र पस्किन हतार भएको रहेछ । यसरी सामान्य सन्चो बिसन्चोबाट अगाडि बढेको कुराकानीले विगतका परिघट्ना र सम्झनाको समेत संक्षेपीकरण गर्न थाले । बिगतका परिघट्ना र परिवेशका हरेक प्रसँगलाई सहर्ष स्वीकार्दै जीवनलाई थप उज्जवल र शानदार बनाउँदै लग्नुपर्छ भन्नेमा हामी एकमत थियौँ । किशोराअवस्थामा विपरित लिंगी प्रतिका आकर्षणको वेग बढ्ने भएर पनि होला । भेटिनेजति प्रायः राम्रा लाग्दै जान्छन् र मन पर्दै जान्छन् । यसो भन्दै गर्दा ती सबैलाई प्रेम गर्नुपर्छ र आफ्नो बनार्उँदै हिड्नुपर्छ भन्ने हुँदैन । यसलाई जीवनको एउटा स्वभाविक कालखण्डको रुपमा बुझी तत् पश्चातका जीवनलाई सहज, सरल र प्रभावकारी रुपमा अगाडी बढाउँदै लग्नुपर्छ ।
जीवन जीउने क्रममा सबैभन्दा नजिकको र आफ्नो भनेको आफ्नै परिवार अनि आफ्नै जीवनसाथी हुन्छ । सुख दुःखमा साथ दिने र जीवनका हरेक सफलता र असफलताका हिस्सेदार भनेको जीवनसाथी नै हुन्छन् । तसर्थ प्रेम त आफ्नै जीवनसाथीलाई नै गर्नुपर्छ । फक्रिदै गरेको उमेरमा हुने प्रेम भनेको त प्रेम होइन् आकर्षण मात्रै हो । प्रेम त तब शुरु हुन्छ । जब जीवनका हरेक उकाली ओरालीमा सँगै हिड्ने संकल्प गरिन्छ । सुख दुःखमा साथ दिने बाचा गरिन्छ । जीवनका हरेक चुनौती र संघर्षमा साथ नछोड्ने प्रतिबद्धता गरिन्छ। सफल अनि सुन्दर जीवनको परिकल्पना गरी वैवाहिक बन्धनमा बाँधिई परिवारको अंग बनिन्छ र पो भनिन्छ अर्धागंनी । यी ध्रुवसत्य कुरालाई हामीले शिरोपरी गरेका थियौँ र पो हामीलाई आफ्नो परिवार भन्दा ठूलो अरु केही लाग्दैन । कोही आफ्नो नहुँदैमा जीवन प्रति वितृष्णा फैलाउने कुरा न्यायसँगत र सन्तुलित हुन सक्दैन । यी भलाकुसारीहरु च्याटमा मात्र सम्भव थिएनन् त्यही भएर मसेन्जर कलमा पनि हाम्रो लामै कुरा चल्यो । विगतका ती परिवेश र प्रसंगप्रति सम्झनाका लहरहरु फैलाउँदै आफ्नो मनलाई सन्तुलित र शान्त राख्ने उनको प्रयास थियो र त्यसमा मेरो समर्थन र साथ रहँदै आयो । यसरी हाम्रो कुराकानी अगाडि बढ्दै गयो । यसरी हुने कुराकानीमा एक अर्काको जीवन प्रतिको कुनै हस्तक्षेप वा हिस्सेदारी थिएन। मात्र एउटा असल साथीको नाता थियो । एक अर्काका जीवनमा घटिरहने घट्ना र परिवेश प्रति चासो कौतुहलता बाहेक अरु केही थिएन । जीवनमा घट्ने घट्ना र परिघट्नाको साक्षी बस्ने बाहेक जीवनका कुनैपनि चलअचल सम्पत्ति र भौतिक शरिर माथिको अधिकार र हिस्सेदारी रहने कुरापनि भएन् ।अबको हाम्रो सम्बन्ध भनेको फेसबुकमा एकअर्काका पोष्ट लाईक कमेन्ट गर्ने र स्टोरीमा रियाक्ट गर्ने बाहेक अरु केही थिएन । र समग्रमा जीवनमा हामीलाई एक अर्काको जीवनका सफलता असफलतासँग कुनै रिस राग वा उत्साह थिएन । सबैको राम्रो होस् । जीवनमा सुखमय रुपमा अगाडि बढोस् र जीवनमा सफलता मिल्दै जाओस् भन्ने नै थियो ।
यसरी आफ्नो जीवनमा घटेका घट्नाको वेलिविस्तार सुनाउने मेरा कलेज फ्रेन्ड थिए । कलेज पढ्दै गर्दा मैले सानै उमेरमा सरकारी सेवामा प्रवेश गरेको भएपनि उनी ४/५ बर्षपछि मात्रै प्राइभेट कम्पनीमा जागीर खाई विवाह बन्धनमा बाँधिएका थिए । अहिले उनको एउटा छोरी छ । लामो समयपछि उनी मेरो अफिसमा भेट्न आएका थिए । अफिमा भएको भेटलाई हामीले होटलमा चिया कफि खाने गरी लम्ब्यायौँ । कुरा गर्दा गर्दैको अवस्थामा उनले आफ्नो पर्सनल कुरा पनि शेयर गरेका थिए । मैले उनको यो जीवनको इति वृतान्तलाई लेख मार्फत प्रकाशन गर्ने अनुमति मागे । उनले पनि पहिचान नखुलाउने शर्तमा प्रकाशन गर्ने अनुमति दिए । अहिले हाम्रो समाजमा यो साझा समस्या र सवालको रुपमा रहेको छ । कतिपयको जीवनमा यस्तै घट्नाहरु र परिघट्नाहरु घटिरहेका हुन्छन् । यीनै कथा व्यथा र अवस्था धेरै व्यक्तिको जीवनसँग मेल खान्छ ।
जीवन र जगतमा प्रकारान्तरले घटिरहने घट्नाहरुलाई जीवन संघर्षका स्वभाविक परिणीतिको रुपमा बूझ्नुपर्ने हुन्छ । परिवेश र परिस्थितिका उल्झनसँग लडिबुडि खेल्दै माथि उठेको मान्छेले बाच्न र बचाउन सिकेको हुन्छ । समाजका समकालिन घट्ना र पीडा व्यथासँथ पौधेजोरी खेल्न जानेको हुन्छ । जीवन संघर्षका विविध आयामहरुलाई सहर्ष स्वीकार्न जानेको हुन्छ । समस्या र संकटसँग जुध्न जानेको हुन्छ । मानवता र मानवीय चरित्रको यथार्ततासँग भिजेको हुन्छ । यी समग्र ज्ञान, सीप र कलाले भरिएको मान्छेको जीवनमार्गहरु सभ्य,सन्तुलित र स्थिर रहन्छ । एकपछि अर्को गर्दै जीवनका गगनचुम्बी लक्ष्यहरु सहज र सरल रुपमा भेटाउँछ र शानदार जीवनको गोरेटो तय गर्दछ ।
-लेखक सुनार नेपाल सरकारका कानून अधिकृत हुन्।
