कोरोना भाईरस (कोभिड १९) को महामारीसँगै विश्व मानव समाजका अगाडी अनेकौँ प्रकारका चुनौतीहरुको पहाड उभिएको यथार्थ सर्वविदितै छ । मानव अस्तित्वमाथि प्रश्न चिन्ह खडा गरेको यस महामारीले मानव-मानवबिचमा पनि फाटो ल्याउने काम गरेको छ ।
चीनको वुहान प्रान्तबाट शुरु भएको कोरोना भाईरसलाई अमेरीकी राष्ट्रपतिले चाइनिज भाइरससम्म भन्न भ्याए । क्षेत्रीय र नश्लवादी सोचलाई मलजल गर्ने यस्ता अनेकन प्रयासहरुमार्फत केही असंवेदनशिल तत्वहरुले धमिलो पानीमा माछा मार्न खाजेको देखिन्छ ।
नेपाली समाजको सन्दर्भमा भने लकडाउनको लगभग २ महिना पछि यस प्रकारको मानवीय संवेदना र संकटको बेला व्यक्तिगत स्वार्थ पूर्ती गर्ने असामाजिक तत्वहरुको चलखेल शुरु भएको छ । मैले जोड्न खोजेको सन्दर्भ अरु केही नभएर नोट र भोट चलेका तर महामारीको संकटमा देश तथा समाजले रोगी, अपराधीको रुपमा ठम्याइएका ५० औँ लाख युवा जनशक्तिको हो । जसलाई कोरोना प्रकोपको यस्तो विषम परिस्थितिमा आफ्नो देश र गाउँमा आएर बस्न पाउने नैसर्गिक, संवैधानिक, कानूनी र प्राकृतिक अधिकारबाट बञ्चित गरिँदै छ ।
यही राष्ट्र, समाज, र परिवारका लागि जीवनको ऊर्जाशिल समय विदेशीको अधिनस्तमा राख्न बाध्य लाखौँ युवाको स्वदेश फर्कने चाहना, आफ्ना परिवारको साथमा बस्ने चाहना, मरे पनि मातृभूमि मै प्राण जाओस भन्ने भावनाको कदर आजको स्वार्थी समाजले गरेको देखिँदैन । बरु कोरोना बोकेका रोगी, अपराधी र अछुत जस्तो व्यवहार देखाएर महामारीको चोट भन्दा गहिरो र निमर्म प्रहारहरु भइरहेएका छन् ।
देशको अर्थतन्त्रको एक तिहाई हिस्सा थामेको रेमिटन्स भित्र्याउने क्षेत्रका युवा श्रमीकमाथि अदृश्य नैतिक दुराचार यो समाजले गरिरहेको छ । जसको दुरगामी प्रभाव अवश्यम्भावी छ । विदेशी बजारमा श्रम बेचेर, पसिना बगाएर यही राष्ट्र, समाज तथा परिवारको उन्नती र प्रगतीको कामना गरिरहेका आम वैदेशिक रोजगारीमा गएका युवाका भोट चल्यो, नोट चल्यो तर आज उनीहरुमाथि महामारीको बज्रपात पर्दा हामी मुकदर्शक र सकेसम्म उतै बसे हुने, नेपाल नआए हुने, जस्तो की उनीहरु नै कोरोना सार्ने मेसिन हुन् जस्तो व्यवहार भइरहेको छ । यस्तो अपवित्र र अमानवीय सोचले ग्रसित हाम्रो आजको समाजलाई एउटा छोटो कथामार्फत सम्झाउन मन लाग्यो ।
गाउँमा बुढाबुढी भएका आमाबाबुलाई छोडेर श्रीमती र केटाकेटीसँगै काठमाण्डौँ गएको जागीरे छोरो लकडाउनमा केटाकेटीको छुट्टी भैगो, यता काठमाण्डौँमा रोग आउला जस्तो पनि भयो, अनि बुडी र बच्चालाई हतार-हतार गाउँ पठायो । अलिदिन आफु एक्लै बसेपछि बोर लाग्यो अनि सरकारले भाडा तिरेका बस चढेर आफु पनि गाउँ गयो । गाउँमा पुग्ने वित्तिकै बुढा बा-आमाले यसो नुन तेल खाने पैसो हुन्छ भनेर पालेको भाले खायो । अण्डा दिने पोथी पनि काटेर खायो । अलि हुर्केको चल्ला पनि छोडेन । दशैलाई भनेर पालेको खसि पनि खायो । सानो बोकोलाई यो पनि खाइदिउ बा, बाख्रा नपाल्नु के दुःख हुन्छ, किन दुःख गर्नुपर्यो ? भन्दै त्यो पनि खाइदियो । २ जनलाई यति भए ठिक्क हुन्छ भनेर अड्कलेर राखेको धान पनि अस्ति नै सकियो । अस्ति बाले धान किनेर ल्याएर यो धान मिलमा लगेर कुटेर ल्याउनु पर्यो बुहारी म सक्दिन भनेदेखि घरमा तनाव शुरु भाको छ । अब पानी पर्न थाल्यो धानको बिउ राख्नुपर्ने भनेर बा ले भनेपछि पो झसङ्ग भयो । बा त मकै गोड्ने कुरा पो गर्छन् । हैट अब यहाँ बस्नु ठिक छैन, कहाँ खेतिपाति गरेर बस्नु । फेरी बुडी पनि गनगन गर्छे । म त खेतमा काम गर्न सक्दिन है ।बा, केटाकेटी पनि आइसक्रिम भनेर मर्न लागे । ६० दिन हुन लाग्यो लकडाउन खुल्ने छाँट छैन । म शहर तिर लागे बा भनेर हिलोमा खुट्टा हाल्नु अघि खुट्टो उचालेर एम्बुलेन्समा सपरिवार शहरतिर पस्यो ।
यस कथाले दिने सन्देश भनेको जसलाई हामीले हिरो मानेका छौँ असलीमा तिनीहरुबाट अपेक्षाकृत व्यवहार प्राप्त हुन सक्दैन भने जसलाई गन्ती गरिरहेका हुँदैनौ त्यहीबाट हाम्रो समाज चलिरहेको हुन्छ ।
अछुत, मानसिक संक्रमित र असामाजिक तत्वहरु तपाइ हाम्रो परिवार भित्र, समाज भित्र छ्यापछ्याप्ती छन् , विदेश गएर दुःख गरेर कमाएको सम्पूर्ण रकम स्वदेश पठाउने तपाईको छोराछोरी, भाइ भतिज, दाजुभाइ, दिदीबहिनीलाई कृपया यो आरोप नलाउनुहोस् । उनीहरुको मन पवित्र छ, स्वच्छ छ ।
तसर्थ जो-जो हाम्रा आफन्त, इष्टमित्र, छरछिमेकी विदेशमा पसिना बगाइरहनु भएको छ उहाँहरुलाई यहाँबाट आँट ऊर्जा, हौसला दिउँ नकी घृणाको व्यवहार । मनोबल उच्च राख्ने विषयको उठान गरौँ । ती सबैलाई कोरोना लागेर रोगी भएर हामीलाई सार्न आउने हैनन्, उनीहरु त केबल प्रकोपीय अवस्थामा देश र आफन्तको साथ मात्र खोजिरहेका हुन् । राज्य र समाजले यही बेला संवेदनशिल भएर यो विषयमा कदम उठाओस् र देशका स्वस्थ, परिश्रमी, युवा जनशक्तिलाई स्वदेश फर्काएर नागरिकप्रतिको राज्यले दायित्व पुरा गरोस् शुभकामना ।
(मैनाली झापा गाउँपालिकामा कार्यरत कर्मचारी हुन्)
